İstanbul Teknik Üniversitesi - İTÜ
ÖNSÖZ
İstanbul Teknik Üniversitesi, ülkemizin sürekli eğitim yapan en eski öğretim kuruluşudur. 1734 yılında Üsküdar'da açılan Mühendishane devrine göre ileri bir mühendislik okulu idi ve kısa zamanda büyük gelişme göstermişti. Ne yazık ki Yeniçerilerin karşı koymaları üzerine üç yıl sonra kapatıldı. Bu Mühendishane dünyanın en eski mühendislik okulu olarak kabul edilen Ecole des Ponts et Chaussees'den 13 yıl önce kurulmuştu. 1759 yılında Mühendishane yeniden açıldı fakat 1792 yılına kadar sönük bir şekilde devam etti. 1770 yılındaki Çeşme mağlubiyetinin sebebinin teknik alanda geri kalmışlık olduğu anlaşılınca, III. Mustafa tarafından 1773 yılında Mühendishane-i Bahri-i Hümâyûn, 1795 'te ise çok ileri görüşlü bir kanunname ile III. Selim tarafından kurulan Mühendishane-i Berri-i Hümâyûn açıldı. Bu iki okul bir Üniversitenin iki Fakültesi gibi birçok dersleri de beraberce görerek 1808 yılına kadar ayrılmadılar. Mühendishane daha sonra Hendese-i Mülkiye, Mühendis Mekteb-i Âlisi, Yüksek Mühendis Mektebi, Yüksek Mühendis Okulu ve nihayet İstanbul Teknik Üniversitesine dönüştü. Ülkemizde diferansiyel ve entegral hesap, fizik, kimya, hidrolik, coğrafya, mekanik ve elektrik bahisleri ilk defa Mühendishanede okutuldu ve bu bahislere ait kitaplar yazıldı. Yine ilk defa Mühendishanede öğrenciler minder yerine sıralarda ders gördüler, kara tahtaya yazı yazdılar ve yabancı dil olarak Fransızca öğrendiler. Mühendishanenin matbaasında 1798 yılında Nizam-ı Cedit'e ait bilgiler ile Mühendishane hocalarının yaptıkları harp gemilerinin, tersanenin ve diğer mühendislik eserlerini içeren bir kitap basıldı.
İstanbul Teknik Üniversitesi Logosu
Mühendishane Kabakçı isyanında değerli elemanlarının bir bölümünü kaybetti. Mühendishane hocaları ve öğrencileri Nizam-ı Cedit'in kurulmasında, Yeniçerilerin kaldırılmasında, bahriyenin gelişmesinde, gemi inşasında, harita yapımında ve devletin çağa uygun teşkilatlanmasında önemli hizmetlerde bulundular.
Daha sonraları 1883 yılında kurulan Hendese-i Mülkiyeden mezun mühendisler Hicaz demiryolunun yapımında büyük zorluklar ve tehlikelere katlanarak Medine'ye kadar olan inşaatı tamamladılar ve demiryolunu işletmeye açtılar. Balkan Harbinde, 1. Dünya Harbinde Mühendishanenin öğrencileri cephelerde çarpıştı. İstanbul'un işgalinde Mühendishanenin eşyaları işgal kuvvetleri tarafından bulundukları binadan dışarı atılarak üç defa başka binaya taşındı. Kurtuluştan sonra Gümüşsüyü binasına yerleşti. Bu taşınmalar sırasında eşyalarının ve arşiv belgelerinin bir bölümü kayboldu. Cumhuriyet devrinde de bu belgeler gereği gibi korunamadı ve bu yüzden Mühendishanenin tarihinin, belgelere dayanarak, yazılması da güçleşti. Bugüne kadar Mühendishanenin tarihi üzerine yazılan Mir'at-ı Mühendishane-i Berri-i Hümâyûn, Türk Maarif Tarihi, Deniz Mektepleri Tarihi, Yüksek Mühendis Okulu gibi kitaplarda, bütün arşiv belgeleri tam olarak incelenmediği için, bir çok eksiklik ve yanlışlık vardır. Bu eksiklikler ve yanlışlar ancak Başbakanlık Arşivindeki belgelerin incelenmesi sonunda tamamlanacak ve düzeltilebilecektir. Bu küçük kitapta Mühendishane hakkında yazılanların ve bulunan belgelerin ışığı altında Mühendishanenin tarihinin bir özeti çıkarılmış daha ayrıntılı bir inceleme yapacaklara yol gösterecek bilgiler verilmiştir. Ayrıca Mühendishaneden İstanbul Teknik Üniversitesine gelinceye kadar çıkartılan önemli kanunlar, yönetmelikler, belgeler ve bazı kaynaklardaki bilgiler kitaba eklenmiştir. İstanbul Teknik Üniversitesinin bugünkü durumu, mezunlarının sayısı hakkında da istatistiksel bilgiler verilmiş ve grafikler çizilmiştir. Bu eserin hazırlanmasını teşvik eden ve yardımlarını esirgemeyen başta Sayın Rektör Prof. İlhan Kayan'a ve Yardımcısı Prof. Dr. Güngör Evren'e teşekkürlerimi sunarım.
Nisan 1990 - Kâzım Çeçen
Bakınız, http://www.kadimdostlar.com/Buyuk_Osmanli_imparatorlugu_f122/Osmanli_Devleti_ve_39_nde_Muhendislik_Muhendish_t61445.html']Osmanlı Devleti'nde Mühendislik | Mühendishane-i Bahrî-i Hümâyûn - Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn - Hendese-i Mülkiye - Mühendis Mekteb-i Alisi (Yüksek Mühendis Mektebi) ' target='_blank'>Osmanlı' class='bbc_url' title=''>http://www.kadimdostlar.com/Buyuk_Osmanli_imparatorlugu_f122/Osmanli_Devleti_ve_39_nde_Muhendislik_Muhendish_t61445.html']Osmanlı Devleti'nde Mühendislik | Mühendishane-i Bahrî-i Hümâyûn - Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn - Hendese-i Mülkiye - Mühendis Mekteb-i Alisi (Yüksek Mühendis Mektebi)
İstanbul Teknik Üniversitesi – İTÜ resmi web sitesi
Konu Hale tarafından 17 Ağustos 2015 Pazartesi - 18:11 tarih ve saatinde düzenlenmiştir
Resim Linkleri Düzenlenmiştir.